خسته قاسم 

آشیق قریبله شاه صنم 

یازار : حسین ساعی

دیل : تورکجه

فورمات : pdf

آغیرلیق : 1.98 mb

دانلود لینکی : یازینین آردین تیکله

شاه اسماعیل خطایی

 گرگرلی محمد له مهپاره خانیم

اولولو کریم له سوسن خانیم

آشیق علی رافی داستانلاری

یازار : حسین ساعی

دیل : تورکجه

فورمات : pdf

آغیرلیق : 2.02  mb

دانلود لینکی : یازینین آردین تیکله

اصلی ایله کرم داستانی

یازار : سیروس قمری

دیل : تورکجه

فورمات : pdf

آغیرلیق : 3.89 mb

دانلود لینکی : یازینین آردین تیکله

آشیق والئح ایله زرنیگار داستانی

 سارایلا خان چوبان

غلام حیدر داستانی

یازار: علیرضا دیحق

دیل: تورکجه _ فارسجا

فورمات:    PDF

آغیرلیق:  5.68  MB

ائندیریم باغلانتیسی: یازینین آردین اوخو

قاچاق نبی داستانی

نشر ائدن: تبریزین فردوسی کتابخاناسی

دیل: تورکجه

فورمات:   PDF

آغیرلیق: 7.64 MB

ائندیریم باغلانتیسی: یازینین آردین اوخو

نجف له پریزاد داستانی

یازارن: علیرضا ذیحق

دیل: تورکجه _ فارسجا خلاصه ایله

فورمات:PDF

آغیرلیق: 651 KB

ائندیریم باغلانتیسی: یازینین آردین اوخو

شاه اسماعیل داستانی

یازار: علیرضا ذیحق

دیل: تورکجه

فورمات:PDF

آغیرلیق: 740 KB

ائندیریم باغلانتیسی: یازینین آردین اوخو

سیملی موسیقی آلت لری حاققیندا

   سیملی موسیقی آلتلری آذربایجان و بوتونلوکده تورک دونیاسیندا مستثنی بیر یئری واردیر.

   یازیلی منبع لرده سیملی چالغی آلتلرینین یارانماسینا گؤره چوخ افسانه لر موجوددور.روایته گؤره، قارتالین پارچالادیغی بیر حیوانین باغیرساقلاری آغاجین بوداقلارینا دولاشیر. سونرادان قورویوب تاریما چکیلمیش باغیرساق یئل اسدیکجه تیتره یه رک موختلیف سسلری وئرمه یه باشلاییر. بو سسلری ائشیدن قدیم انسان لار ایلک سیملی چاغی آلت لرینی ایجاد ائدیرلیر.

بو افسانه ده حقیقته اویغون دور.نیه کی دوغورداندا، تاریخن سیملی چاغی آلت لرینین چاناغی ،قولو و کلله سی موختلیف آغاج نؤعلریندن،سیملری و قولونا باغلانمیش پرده لری موعیین اصوللارلا حیوان باغیرساغیندان حاضیرلانمیشدیر.

   آذربایجان موسیقی مدنیتینین اینکیشافیندا عوض سیز تاریخی اهمیتی اولموش چوخسایلی سیملی موسیقی آلت لری زامان – زامان فورمالاشاراق، موعاصر موسیقی آلت لرینین یارانماسینا اؤز تاثیرینی گؤسترمیش و بو گؤنوموزه گلیب چاتمیشدیر.

   سیملی آلت لری ایفا طرزینه گؤره دؤرد قوروپا بؤلونور:

1.    مضرابلا چالینانلار _ تار، ساز، قانون، بربط، رود، روباب، قوپوز، چوغور.

2.    کامانلا چالینانلار _ کامانچا، چقانه.

3.    بارماقلا چالینانلار (دارتیملی) _ چنگ، شیروان تنبورو.

4.    ضربله چالینانلار _ سنتور.

بو یازینین آردیندا بیرنئچه آلتی تانیتدیریرام:

ساز

   ساز مضراب ایله چالینان سیملی چالغی آلتی دیر.او، اولو اوزان  صنعتینین دوامچی سی اولان آشیق وساز- سؤز صنعتینین آیریلماز ترکیب حیصه سی دیر.ساز عینی حالدا تورک دونیاسینین، تورک معنویاتینین رمزلریندن بیریدیر.ایندی الده اولان ساز، شاه اسماعیل خطایی دؤوروندن اله چاتیبدیر.

آشیق سازی نئچه قسمت دن تشکیل اولونور:

1.    آشیقلار(قولاقلار).

2.    ائشیک تئل باغلاما دایاقی.

3.    باش خرک (کیچیک خرک)

4.    سازین قولو و اوستونده باغلانان پرده لر.

5.    چاناق (کاسا).

6.    سازین اوزی.

7.    بؤیوک خرک (اوزون اوستونده کی خرک).

8.    داراق (سیم لرین بیر باشیدا اونلار باغلانار).

9.    سیملر.

10.  سازین بندی.

   سازین چاناغینین جینسی توت آغاجیندان اولار، قولو دا جویز(گیرده کان_ قوز) آغاجیندان حاضیرلانار.چاناق بیرنئچه تیکه(عادتن 9 عدد اولار) تاختا دان کی اونلارا "قابیرغا" دئیرلر تشکیل تاپیر.بو قابیرغالار قول ایله چاناغی بیرلشدیرن " کؤپ " آدلی بیر کیچیک حیصه نین اوزرینده ییغیلیر و سونرا قول علاوه ائدیلیر.چاناغین اوستو نازیک تاختا اوزلوک اؤرتولور و قولونا پرده لر باغلانیلیر.

   آذربایجاندا اؤلچولریله اوچ نؤع ساز واردی:

1.    تاوار ساز.

2.    قولتوق ساز.

3.    جؤره ساز.

 تاوار سازین (آنا ساز، اوستاد سازی) اوزونلوقی 120سانتیمتر وچاناغین درینلیئی ده 20 سانتیمتر اولور،کی 9 – 8 سیم  بعضن 11 سیم باغلانیلیر.( کاماندارین سازی 11 سیم دم تشکیل اولور،اوچ سیم آشاغادا، دؤرد سیم وسطده، دؤرد سیمده یوخاریدا).

   سازین دیاپازونو بیرینجی اوکتاوانین " دو"سسیندن ایکینجی اوکتاوانین"سول" سسینه قده ردیر.

   تاوارسازدان بیر قدر ییغیجام اورتا یا قولتوق سازدی کی اونوندا اوزونلوقی 90 – 100 سانتیمتره قده ر اولونور.بو سازدا سیملرین سایی 6 – 7 کیمین اولور.

   ان کیچیک سازدا جؤره سازدی کی بو سازیندا اوزونلوقی 60 – 70 سانتیمتر اولوب و دؤرد الی آلتی سیم اونا باغلانیلیر.

   سازین سیملریبنین جنسی یوکسک کیفیتلی پولاددان حاضیرلانیب کی گوموش سویونا سالینار،بونلار هئچ زامان پاسلانماز وچوخ آز حالدا قیریلارلار.

   خالق چالغی آلتلری ارکستلریندن، قولتوق و یا جؤره سازدان سولو آلت کیمی استفاده اولونور.

   ساز اساسن، گیلاس آغاجینین قابیغیندان حاضیرلانمیش تزه نه(مضراب) ایله سسلندیریلیر، آمما چوخلو پلاستیک دن دوزلمیش مضراب ایله چالینیلیر. چوخ حاللاردا آلتین قولو و چاناغین  یان طرفلری طبیعی صدفله بزه نیر.

قوپوز

   ان قدیم سیملی چالغی آلت لریندن بیریدیر.اونون یارانما تاریخی میلاددان چوخ _ چوخ قاباقا عایید ائدیلیر.آرخئولوژی قازینتیلاردان تاپینتیلاردان ان ماراقلیسی سینه سینده قوپوز توتموش اوزان و بیر نئچه باشقا موسیقیچیدن عبارت موسیقی مجلیسینین تصویر ائدیلدیئی ساخسی قابدیر.و البتده قوبوستان داش یازیلاریندا کی 15 مین ایل بوندان قاباغا عایید اولور ائله اوردا دا قوپوز چالانلارین شکیلیده داشلارین اوستونده یازیلیب.

   قوپوز تورک خالقلارینین یاشادیقلاری گئنیش جغرافی اراضیلرینده معلوم اولموشدور.اونون موختلیف نؤعلری بعضی آوروپا اؤلکه لرینده ده( اوکراین، پوشا،مجارستان،مولداوی) "کوبوز"،"کوبزا"،"کومزا" "کومیز"و باشقا آدلارلا گئنیش یاییلمیشدیر.

قوپوزون ایکی نؤعو داها گئنیش استفاده اولونموش:

1_ "قیل قوپوز" ویا "ایکلیق" کیمی تانینان و کامانلا ایفا ائدیلن ایکی سیملی قوپوز نؤعو  اؤرتا آسیا خالقلاری آراسیندا، خصوصیله قازاغیستاندا گئنیش یایلمیش و حال حاضیردا استفاده ائدیلمکده دیر.

2_ معاصر آشیق سازینین صلفی ساییلان اوچ سیملی "قولچا قوپوز" آذربایجان تورکلری استفاده ائتدیکلری ان قدیم سیملی موسیقی آلتی دیر.

"دده قورقود" داستانلاریندا خاطیرلانان قولچا قوپوز بیر نئچه آددا تقدیم اولونور. کتابدا آدلاری چکیلن "قورولوجا قوپوز"، " آلچا قوپوز"، آیری - آیری آلت لرین عینی بیر آلتین موختلیف جهت لرینی آچیقلاییر.

   عبدالقادر مراغه ای " مقاصد الالحان" اثرینده قوپوزون ایکی نؤعونون – "روملار قوپوزو" و"اوزان قوپوزو" نون قورولوشو باره ده معلومات وئرمیشدیر.

   گومان کی «قوپوز» سؤزونون اتیمولوژیسی قوپ – قدیم تورکجه ده" اوجالیق" ، "یوکسکلیک"،«اوز» ایسه" آواز"، " شعریلی موسیقی آهنگی" آنلامینی وئریر.

   قدیم تورک قوپوزلاری، ایکی سیم و اوچ سیملی اولموشدور.آلتای،سیبیر،چین ،اویغور و تورکمنیستان اراضیسینده مسکونلانمیش تورک طایفالاری ایکی سیملی، آنادولی و آذربایجان تورکلری اوچ سیملی قوپوزدان استفاده ائتمیشلر.

   قولچا قوپوزون چاناغی عودا بنزر اولوب و اوندان چوخ چیکیک دیر.چاناغ حیصه سی بوتؤوو یؤنمه اصولو ایله حاضیرلانیر.اونون اوزونون اوچدن ایکی حیصه سی دری، قالان حیصه سی  ایسه نازیک تاختا اوزلوکله اؤرتولور.

   قوپوزون قیسا قولونا پرده باغلانیلمیر.عمومی اوزونلوغی 81 سانتیمتر، چاناغینین اوزونلوغی 41 سانتیمتر، ائنی 24 سانت،هوندورلوئو 12 سانتیمتر دیر.

   دیاپازون بؤیوک اوکتاوانین" سی" سسیندن بیرینجی اوکتاوانین"لا" سسینه کیمندیر.