آشیقلار دونیاسی (آشیق‌لیق صنعتی)

آشیق‌لیق مکتبی

آنا دیلیمیزین قایدالاری_10



دیلیمیزده سؤزجویون ایلک سسلی سی«A-I» اولسا قالان سسلری لریده «A-I» اولاجاق.
Yazdıqlarımızdanıymışlar
گؤرونور کی سؤزجویون ایلک سسلی سی A دیر و اونون آردیجا گلن سسلی لر «A-I» دیرلار.

ایلک سسلیمیز I اولسا قالان سسلی لری ده «A-I» اولاجاق.
Qılınclarınızdan
گؤروندویو کیمی ایلک سسلی ı سسی دیر و «a-ı» سسلی لریله تعقیب اولونور.
★)ایلک سسلیمیز e اولسا ، آردیجا «ə-i» سسلری گله جک.
Ellərimizdəndirlər 
Sevənlərin
گؤروندویو کیمین e سسیندن سونرا گلن سسلی لر«ə-i» دیر.

★)سؤزجویون ایلک سسلی سی i سسی اولسا آردیجا « ə-i» سسلری گله جک.
İncitməməliydik 
İpəkçilər

★)سؤزجویون ایلک سسلی سیə اولورسا «ə-i» سسلری آردیجا گله بیلر
əllərimiz
Gələcəyimiz.

گؤروندویو کیمی اینجه- قالین قورالی هئچ یئرده پوزولماماقدادیر.

★) سؤزجویون ایلک سسلیسی o سسی اولورسا « u-a-ı» سسلی لریله تعقیب اولوناجاق.
Oxutdurmalıyıq
Oyunçularımız
یادینیزدا اولسا اوستده دئدیک کی دوداقلانانلار ائلییه بیلرلر دوداقلانمایانلارلا بیر یئرده گله بیلرلر.
او یئردن کی اگر دقدر
قلانمایانلاردان کؤمک آلماسایدی o سسی دئدیک کی ایکینجی و سونراکی هیجالاردا گله بیلمیردی اوندا یالنیز u سسی ایله تعقیب اولا بیلردی و او دورومدا سؤزجوکلر محدودلاشیردیلار.
ائله او اساسدا دوداقلانان لار دوداقلانمایانلاردان یاردیم آلیرلار.
آمما دوداقلانمایانلار یالنیز اؤزلریله گله بیلرلر.

★) ایلک سسلیمیز u اولسا ،آردیجا « ı-u-a» سسلری گله جک
Utandırmalı
Uzanmış
Susuzların

★)ایلک سسلیمیز ö سسی اولورسا، آردیجا«ü-ə-i» سسلری گله جک
Özgürcəsinə
Özümdəndir 
Görüşdürməliyik

★)ایلک سسلیمیز ü اولسا ،
 آردیجا «ü-ə-i» سسلری گله جک
Gülməli
Üzülməli



➖➖➖فارسجا➖➖➖

اگر اولین صدادار کلمات (a _ı)  باشد بقیه صدادارها هم (a _ı) خواهند بود
Yazdıqlarımızdanımışlar
همانطور که دیده میشود صدادار اول در این کلمه a است و بعد از این بقیه هم (a _ı)  هستند

صدا دار اول ı باشد بقیه هم در کلمات (a, ı)  خواهند بود
Qılınclarımızdan
چنانچه میبینید صدا دار اول  ı است و با صدا دارهای (ı, a)  ادامه پیدا میکنه


اگر در کلمات صدا دار اول e باشد در ادامه صدا دارهای (ә, i) خواهند آمد
Sevgililәrin
ellәrin


اگر در کلمات اولین صدا دار i باشد بقیه صدا دارهای (ә, i) خواهند بود
İncitmәmәliydik
ipәkçilәr


اگر اولین صدادار در کلمات ә باش بقیه صدا دارها (ә, i)  خواهند بود
Әllәrimiz
gәlәcәyimiz


اگر در کلمات اولین صدا دار o باشد بقیه صدا دارها (u, a, ı) خوهند بود
Oxutdurmalıydıq
oyunçularımız
اگر یادت باشد در بالا گفتیم که دوداقلانان ها میتوانند با دوداقلانمایان ها باهم در یکجا بیایند
از آنجاییکه اگر از دوداقلانمایان ها کمک نمیشد صدا دار o گفتیم که در هجای اول میتواند بیاید و در هجاهای بعدی نمیتواند، اونوقت کلمات محدود میشدند.
برای همین دوداقلانان ها از دوداقلانمایان ها کمک میگیرند 
اما دوداقلانمایان ها فقط با خودشان میایند

اگر اولین صدا دار u باشد بقیه صدادارها در کلمات نیز (u, a, ı) خواهند بود
Utandıralı
uzanmış
susuzların

اگر اولین صدا دار در کلمات ö باشد بقیه نیز (ü, ә, i) خواهند بود
Özgürcәsinә
özürmdәndir
görüşdürmәliyik

اگر صدا دار اول در کلمات ü باشد بقیه صدادارها نیز (ü, ә, i) خواهند بود
Gülmәli
üzülmәli



ı-------->a.ı

a-------->a.ı

e-------->ə.i

i--------->ə.i

ə--------->ə.i

o-------->u.a.ı

u--------->ı.u.a

ö------->ü.ə.i

ü------>ü.ə.i




تلگرام

اینستاگرام 

آردین گؤستر
دوشنبه 1398.10.9

آنا دیلیمیزین قایدالاری_9



1️⃣سس اویغونلوق یاساسی (قانون هماهنگی اصوات)  

2️⃣آردیجیللیق یاساسی (قانون توالی اصوات)

3️⃣اؤزل بیرلشمه یاساسی( قانون تطابق خاص)


چوخ چوخ اؤنملی قانونلاردیرلار، بونلاری دوزگون اؤیره نیلمه سی شرطدیر 👌👌👌‼️


____________________________________________________


★)هیجا؛ دیلیمیزده سؤزلر پارچا پارچا دئییلر و هر بیر پارچایا بیر هیجا دئییریک،( فارسجا دا بخش دئییلیر)
 هیجالار بؤلومونده آرتیق هیجایلا تانیش اولاجاییق.
دیققت ائتمه لیییک هر هیجادا یالنیز بیر سسلی میز اولا بیلر
اؤرنک؛
Al+ ma+ lıq+ lar
دؤرد هیجالی بیر سؤز 
گؤروندویو کیمی هر هیجادا یالنیز بیر سسلی میز وار.

 ★)باخین«e-ö-o» سسلریمیز یانلیز بیرینجی هیجادا گله بیلرلر.
اؤرنک: 
Ellərimizdəndirlər
Sevgililərimizdən
Özgürcəsinə
Söndürməliyik
Ortalıq
Qollarımız
گؤردویونوز کیمی بو سؤزلرده e-o-ö سسلری یالنیز بیرینجی هیجادا گله بیلیرلر.
بلکه بو سورغو یارانا کی آلوو-  قاشوو( قشوو)-خییوو-بیزوو و... کیمی سؤزلرده o سسی ایکینجی یا سون هیجا دا گؤزه دیمه کده دیر اوندا اوستده کی سؤز دوز اولمور
Alov- qaşov- bızov-xıyav و...
صحاح العجم ده هندوشاه نخجوانی بئله یازیب؛
وv سسی محمل الضمه دیر
یانی؛ v سسی اؤزوندن قاباق گلن a سسینی، o سسینه چئویرر
ائله v سسینین بو اؤزه للییینه گؤره o سسی او سؤزجوکلرده گؤزه دیمه کده دیر.
الیمیزدن گلدییی قدر دانیشیقدا دئسکده یازی لاردا 
قشوو ← قاشاو، 
بیزوو←بیزاو
خییوو←خییاو
آلوو← آلاو
و...
یازمالیییق.


➖➖➖فارسجا➖➖➖➖

★) هجا؛
در زبان ترکی کلمات بصورت بخش، بخش تلفظ میشود و به هر بخش هجا میگویند 
دقت شود که در هر هجا فقط یک صدا دار میتواند باشد
مثال 
Al + ma+ lıq + lar
کلمه آلمالیقلار همانطور که ملاحظه میشود کلمه چهار هجایی است که در هر هجا تنها یک صدا دار موجود است

★)به یاد داشته باشید که صدا دار های (e, ö, o) فقط و فقط در کلمات در هجای اول میایند 
مثال:
Ellәrimizindir
segililәrimizindәn
özgürcәsinә
söndürmәliyik
Ortalıq
qollarımız
می بینیم که در این کلمات صدادارهایe, o, öفقط در هجای اول میتوانند بیایند

حال در اینجا سوالی مطرح میشود که تکلیف کلماتی مانند نمونه های زیر چیست که صدادار o در دیگر هجاها آمده است:
قشوو (قاشوو)، خییوو،الوو بیزوو، .....
Alov, qaşov, bızov, xıyov, ...

چنانچه میبینید در کلمات بالا در هجای دوم صدا دار o آمده است و ناقض قانون بالاست به نظر میرسد 
در صحاح العجم هندوشاه نخجوانی اینطوری نوشته که:

حرف (و، v)  محمل الضمّه است.
یعنی حرف vصدادار "a " را که قبل از خودش آمده است را تبدیل به صدا دار "o " می کند
بخاطر خصوصیت حرف v صدادار o در این کلمات در هجای دوم به چشم میخورد که بجای a نشسته است

پس در تلفظ ایرادی ندارد ولی در نوشتار می باید این کلمات را بصورت صحیح و در فرم اصلی خود بنویسیم

قشوو ⬅️قاشاو
بیزوو ⬅️بیزاو
خییوو ⬅️خییاو
آلوو ⬅️آلاو
و...



تلگرام

اینستاگرام 

آردین گؤستر
دوشنبه 1398.10.9

آنا دیلیمیزین قایدالاری_8


اؤزل بیرلشمه یاساسی( قانون تطابق خاص)

بو یاسا اساسدا بیر اصیل سؤزجوکده گلن سسلی دوداقلانمایان اولسا قالان سسلی لر ده دوداقلانمایان اولاجاق، دوداقلانانلاردا بیراز فرقلی.
اؤرنک؛
Axtarmalıyıq 
↑↣↑...........↑ 
                                دوداقلانماییـــــرلار
باخین آختارمالییق دا ایلک سسلی میز دوداقلانمایاندیر و قالان سسلری ده دوداقلانمایدیرلار.
Evlândirmâliyik 
↑↬↑................↑ 
                              دوداقــلانـمایدیـرلـار
ائله ائولندیرمه لیییک ده ده بوتون سسلی لر دوداقلانمایاندیرلار.

بو قورال دوداقلانان سسلی لرده پوزولا بیلر.
اؤرنک :
Öldürәnmәdirlәr
olmadı
uydurmamış
گؤروسونوز اؤلدورنمه دیرلر، اولمادی، اویدورمامیش، بو قورال پوزولوبدور. سؤزجویون ایلک سسی دوداقلانمایان اولسا قالان سسلی لری ائلییه بیلمز دوداقلانانلارلا گلسینلر. آمما دوداقلانانلا باشلانسا بو قایدا پوزولا بیلر.

فارسجاسی 👇👇👇👇👇

قانون تطابق خاص:

بر اساس این قانون در یک کلمه اصیل ترکی اگر اولین صدادار دوداقلانمایان باشد مابقی صدادارها نیز دوداقلانمایان خواهند بود:
مثال
Axtarmalıyıq
چنانچه می بینید در کلمه "آختارمالییق " صدا دار اول دوداقلانمایان است و مابقی نیز دوداقلانمایان هستند.
همینطور در کلمه "ائولندیرمەلییک "
Evlәndirmәliyik

اما در گروه دوداقلانان این قانون نقض و رعایت نمیشود.
مثال:
Öldürәnmәdirlәr
olmadı
uydurmamış
چنانچه می بینید در کلمات اؤلدورنمه دیرلر، اولمادی، اویدورمامیش،  این قانون رعایت نشده است.



تلگرام

اینستاگرام 


آردین گؤستر
دوشنبه 1398.10.9

آنا دیلیمیزین قایدالاری_7


سسلی لریمیز اینجه- قالین بؤلمه سیندن سونرا بیر ایکی باشقا بؤلمه ده ده یئر آلا بیلیرلر
اونلاردان بیری;
دوداقلانان- دوداقلانمایان بؤلمه سیدیر.
 
دوداقلانان سسلی لر: 
سسلی لریمیزین بیر نئچه سینی دئیرکن آغیز قینچالانیب دوداقلاریمیز یووارلاق اولور
( یومورو ) بو سسلره دوداقلانان سسلی لر دئییلیر
o-ö-u-ü
سسلری دوداقلانان دیرلار.

دوداقلانمایان سسلی لر;
بو سسلی لری دئیرکن آغیز یووارلانماییر و دوداقلار یووارلاق اولماییرلار،
a-e-ə-i-ı
سسلری دوداقلانمایان 
سسلی لریمیزدندیرلر.


➖➖➖فارسجاسی ⁉️➖➖➖

حروف صدا دار در ترکی آزربایجانی بجز از تقسیم به نازک و کلفت به چند گروه دیگر تقسیم بندی میشوند که یکی از آنها به قرار زیر است
دوداقلانان -دوداقلانمایان: ادا با لبها و بدون لبها
صدادارهایی که با لبها ادا میشوند بعبارتی لبها در تلفظ آنها نقش دارند؛
در هنگام تلفظ بعضی از صدا دارها لبها به صورت گرد در آمده و به جلو میایند (حالتی شبیه فوت کردن و صوت دن) این صدا دارها هستند:

O -ö -u -ü

صدادارهایی که بدون لبها تلفظ میشوند:

a, e, ә, i, ı



تلگرام

اینستاگرام 

آردین گؤستر
دوشنبه 1398.10.9

آنا دیلیمیزین قایدالاری _ 6


بو مسئله‌نی گؤزه توتمالیییق
بو یاسالار اؤز اصیل سؤزجوکلریمیزده بئله اولور.
آلینما سؤزلرده بو قایدا پوزولا بیلر و دوزه‌لتمه و مورککب سؤزلرده فرقلی.

دیلیمیز گوجونه دایاناراق، باشقا دیللردن گلن سؤزلری‌ده اؤزه للشدیریب و دئییمینی فرقلندیریرلر.
اؤرنک اوچون
صندوق← صاندیق
⚠️باخین آلینما سؤزلرده سون سسه باخیریق قالین اولورسا، هامیسینین سسلری قالین اولاجاق.
⚠️سون سسلی‌سی اینجه اولورسا اینجه اولاجاقلار

مغمون == ماغمین
محمود == ماحمود
معلم == مۆعللیم (müəllim)

➖➖➖فارسجاسی‼️➖➖➖➖

ضمنا به این مسأله توجه شود که این قانون در کلمات اصیل ترکی حاکم است و در کلمات وارد شده از زبانهای دیگر  این قانون حاکم نیست و در کلمات مرکب نیز متفاوت است

در کلمات بیگانه و وارد شده با توجه به قانون حاکم بر اصوات در زبانمان این کلمات را مختص کرده و تلفظ متفاوت بوجود میاورد
حسین ⬅️حۆسئن
ببینید در کلمات بیگانه وارد شده به آخرین حرف صدادار توجه کرده و اگر نازک باسد همه صدادارها را نازک مینویسیم و اگر ضخیم و کلفت باشد تمام صدادارها را کلفت مینویسیم و تلفظ میکنیم

مغمون ==ماغمین
محمود ==ماحمود
معلم == مۆعللیم (müəllim)



تلگرام

اینستاگرام 



آردین گؤستر
دوشنبه 1398.10.9

آنا دیلیمیزین قایدالاری _ 5


آردیجیللیق یاساسی ( توالی اصوات قانونو)؛
بو یاسا اساس‌دا دیلیمیزده بیر سؤزجویون سسلی‌لری اینجه سسلی اولورسا اونا یاپیشان اکلرین( پسوندلرین) سسلی‌لریده اینجه اولاجاق.
قالین اولورسا قالین.
اؤرنک؛
اینک+ چی+لر
İnək+çi+lər
باخین اینک سؤزونده ایشله‌نن سس‌لر اینجه‌دیرلر و اونا یاپیشان اکلرین سسلی‌لری ده اینجه سسلی‌دیرلر.

آلما+لیق+لار+دان
Alma+lıq+lar+dan
باخین آلما دا گلن سسلر قالین سسلی اولاراق، اونا یاپیشان اکلرین سسلی‌لری‌ده قالین دیرلار


➖➖➖فارسجاسی‼️➖➖➖➖
قانون توالی اصوات:
بر اساس این قانون اگر حروف صدادار یک کلمه نازک باشند، حروف صدادار پسوندهای بعداز کلمه نیز نازک خواهند بود

اگر کلفت باشد صدادارهای پسوندها نیز کلفت خواهند بود
مثال:
اینک+ چی+ لر
İnək+ çi + lər
همانطور که می بینید در کلمه "اینَک" صدادارها نازک هستند و پسوندهای اضافه شده نیز صدادار نازک دارند

آلما+لیق+ لار+ دان
Alma + lıq + lar + dan
در این کلمه "آلما" نیز صدادارها کلفت هستند پس بنابراین پسوندهای اضافه شده صدادار کلفت دارند

آردین گؤستر
جمعه 1398.2.27

آنا دیلیمیزین قایدالاری _ 4

سس اویغونلوق یاساسی؛
بو یاسا اساس‌دا بیر سؤزجوکده( کلمه)‌ده، ایشله‌نن سسلی‌لر، بیر قوروپدان اولمالیدیر
ایلک سسلی‌میز اینجه اولورسا قالان سسلی‌لری‌ده اینجه‌دیر، ایلک سسیمیز قالین اولورسا، قالان سسلی‌لری قالین‌دیرلار.
اؤرنک؛
سئوگیلیلریمیزدن‌دیرلر
Sevgililərimizdəndirlər
گؤروندویو کیمی بو سؤزجوکده ایشله‌نن ایلک سسیمیز e ، اینجه سسلی‌لردندیرلر و اونون آردیجا گلن سسلی‌لر اینجه سسلی‌دیرلر

Ağaclıqlarımız
آغاجلیق‌لاریمیز
باخین A سسی قالین سسلی‌لردندیر و اونون آردیجا گلن سسلی‌لر قالین سسلی‌لردندیرلر.


فارسجاسی‼️➖➖➖➖➖➖

قانون هماهنگی اصوات؛
بر اساس این قانون در کلمات اصیل ترکی حروف صدا دار از یک گروه هستند یا تماما کلفت هستند یا تماما نازک
در یک کلمه اگر اولین حرف صدا دار نازک باشند مابقی صدا دارها حروف نازک هستند

و اگر اولین صدادار کلفت باشد مابقی صدا دارها کلفت می آیند
مثال:
سئوگیلیلریمیزدن دیرلر
Sevgililәrimizdәndirlәr
همانطور که می بینید در این کلمه صدادار اول e هست.و از صدادارهای نازک است و تمام صدادارها بعد از این همگی نازک هستند

Ağaclıqlarımız
آغاجلیقلاریمیز
در این کلمه نیز اولین حرف صدادار از گروه کلفت هست پس بنابراین تمام صدادارهای بعد از این صدادار کلفت هستند


___________________________________________________________



ı-------->a.ı

a-------->a.ı

e-------->ə.i

i--------->ə.i

ə--------->ə.i

o-------->u.a.ı

u--------->ı.u.a

ö------->ü.ə.i

ü------>ü.ə.i







تلگرام کانالیمیز : 

https://t.me/AshiglarDunyasi

آردین گؤستر
چهارشنبه 1398.2.18

آنا دیلیمیزین قایدالاری _ 3


هر بیر دیلین الیفباسیندا سسلی و سس سیز حرفلر وار.
بو 9 سس (حرف) تورکجه میزین سسلی سسلریدیر (حروف صدادار_مصوت)

Ə»»ا ، ه 
E»» ئ ، ائ
A»» آ ، ا
İ »»ای ، ی
I»» اؽ ، ؽ
Ü»»اۆ ، ۆ
Ö »» اؤ ، ؤ
O»»اۏ ، ۏ
U»» اۇ ، ۇ


💯 دیلیمیزین سسلی‌لری چوخ اؤنم داشیییرلار، بو اوزدن دوزگون اؤیره نیلمه سی گره کیر.

سسلی‌لریمیز نئچه اؤنملی بؤلمه‌ده یئر آلیرلار
اینجه- قالین؛
سسلی‌لریمیز بوغازدان ائشییه چیخدیقلاری و هابئله خیرتده‌ییمیزین هاراسیندان قایناقلانمالارینا گؤره ایکی اؤنملی بؤلمه‌یه بؤلونورلر
اینجه سسلی‌لر؛ سسلریمیزدن بئش دنه‌سی اینجه دیرلر، بو سسلر؛
e-ə-i-ö-ü
بو سسلر آغیزدا قالین سسلره گؤره آغیزین اوجوندا دئییلیر
 
قالین سسلی‌لر
بو سسلر بوغازدا دیبدن چیخیر
a-ı-o-u

فارسجاسی‼️➖➖➖➖➖➖

الفبای هر زبانی دارای  حروف صامت (بی صدا) و مصوت (صدادار)است.
این 9 تا حرف ، حروف صدادار زبان ترکی هستن.
Ə»»ا ، ه 
E»» ئ ، ائ
A»» آ ، ا
İ »»ای ، ی
I»» اؽ ، ؽ
Ü»»اۆ ، ۆ
Ö »» اؤ ، ؤ
O»»اۏ ، ۏ
U»» اۇ ، ۇ



حروف صدا دار:
حروف صدا دار در ترکی اهمیت خیلی زیادی دارند، برای همین یاد گرفتن صحیح آنها و چگونگی بکار بستنشان از اهمیت ویژه ای برخوردار است،
حروف صدا دار در ترکی در چند تقسیمات مهم کاربرد دارند
نازک -ضخیم (اینجه، قالین)
حروف صدادار در هنگام بیرون آمدن از گلو و حنجره به دو بخش تقسیم میشوند
صداهای نازک: این حروف پنج تاست:
e-ə-i -ö -ü
این حروفات و اصوات در قسمت جلو دهن ادا میشوند

حروفات و صدادارهای کلفت و ضخیم:
اینها از گلو ادا میشوند
a -ı -o -u


تلگرام کانالیمیز : 

https://t.me/AshiglarDunyasi

آردین گؤستر
سه شنبه 1398.2.17

آنا دیلیمیزین قایدالاری _ 2



الیفبا     əlifba  

دیلیمیزی لاتین الیفبایلا یازاندا 32 سسی (حرف) وار

(آمما عرب الیفباسیلا یازیلاندا 40 دنه اولور. " ث.ح.ذ.ص.ض.ط.ظ.ع"  سسلری ده آرتیریلیر)

A-a     آ
Ana     آنا

B-b     ب
Bal      بال

C-c     ج
İncəاینجه

Ç-ç     چ
Çiçək  چیچک

D-d      د
Daban  دابان

E-e     ائ_ئ
Yel  یئل

Ə-ə     اَ َ ه
Əlcək    الجک
Dədə   دده
Dənə   دنه

F-f     ف
Qaflan  قافلان

G-g     گ
Gəlin  گلین

H-h     ح
Haray  هارای

İ-i    ای _ ی
İlmək  ایلمک

I-ı     اؽ ، ؽ
Ildırım  ایلدیریم 
Qıç    قیچ


J-j     ژ
Vıjıltı  ویژیلتی

K-k     ک
Kiprik کیپریک

L-l     ل
Gilə  گیله

M-m     م
Milçək میلچک

N-n     ن
Dinlə  دینله

O-o     اوْ، وْ
Ocaq اوْجاق

Ö-ö     اؤ _ ؤ
Özgür  اؤزگور
Ölüm   اؤلوم(مرگ)

P-p     پ
Pıçaq  پیچاق

Q-q     ق
Qutsal  قوتسال
Qurd   قورد(گرگ)


Ğ-ğ     غ
Bağlı  باغلی

R-r     ر
Durna  دورنا

S-s     س
Sevgi  سئوگی

Ş-ş    ش
Şimşək  شیمشک

T-t     ت
Telli  تئللی

U-u     وُ،اۇ
Ucuz  )ارزان)اۇجوز

Ü-ü      اۆ، ۆ
Ürək  اۆرک
Üzüm     اۆزوم(انگور)


V-v     و
Varlıq  وارلیق

Y-y     ی
Yasaq  یاساق

X-x     خ
Xalça  خالچا

Z-z     ز
Qazanc  قازانج




آردین گؤستر
دوشنبه 1398.2.16

آنا دیلیمیزین قایدالاری _ 1

#دیلیمیزین_قایدالاری


دونیا دیللری دؤرد بؤلمه‌ده یئر آلیرلار
۱) تک هیجالی دیللر
چین ٬ تبت و.... اؤلکه‌لرده دانیشیلار
بو دیللرده ائیلم( فئعل) سؤزو ثابیت‌دیر و صرف اولونماز اؤرنک اوچون؛
من گل
سن گل
او گل
بیز گل
و...
بو سیرا دیللر بو اؤزه‌للیک‌لرینه گؤره چوخ سایی‌دا الیفبادان یارارلانیرار
چین دیلینده مینه یاخین الیفبا ساییسی وار.

۲) تحلیلی( قالبی) دیللر
عرب- سامی و.... دیللری
بو دیللرده ائیلم( فئعل) فرقلی چاغلاردا فرقلی قالیب‌لره گیریر و فئعل اؤز ماهیتینی الدن وئریر
باخین عربجه‌ده بابلاری اوخویارکن؛
ثلاثی لردن سونرا بیر سیراسینی دئییلیر بو بابلار سماعی دیرلر و یالنیز گرک ازبرله‌ییب و اؤیره‌نک بیر قایدا ، قورال لا یارانماییب

۳) تصریفی دیللر؛
فارس- هیند  اوروپا- ایسلاو و....

بو دیللرده فئعل صرف اولونارکن کؤک آرادان گئدیر
اؤرنک؛ 
رفتن( مصدر)← رفت( بن ماضی)← برو( امر)← رو( بن مضارع)
رفتن← می‌روم
باخین گؤرون میروم هاراسی رفت فئعلیله ایلگی‌ده
یوخسا اینگیلیزجه‌ده؛
Go-gone- went
فئعل بوتونلوکجه کؤکون الدن وئریر 
و....

۴) ایلتیصاقی( یاپیشقان) دیللر؛
تورکجه- ژاپون- کوره-فین- ماجار- موغول و...
بو دیللرده سؤزون کؤکو ثابیت قالیر و اونا آرتیریلان اک‌لر(پسوندلر) هامیسی اونا یاپیشیب کؤک ثابیت قالار
باخ← باخیر← باخیردیم
سئو+ گی+‌لی+ لر+ یمیز+ دن+ دیر+لر


او اساسدا آنا دیلیمیز دونیانین ان قایدالی دیللریندن بیری اولاراق
یالنیز بیر یاردیمچی ائیلمی ( فئعل ناقص/ کمکی) اولاراق باشقا دیللره ساییلماز اوستونلویو وار
اؤرنک اوچون؛ صیفت‌لر دیلیمیزده دوققوز درجه‌دیرلر
سسلی‌لر دوققوز سسلی‌دیر
التقای ساکنین یوخوموز
و...



آردین گؤستر
دوشنبه 1398.2.16