آشیق هاوالاری
زامان آشیمیندا بو هاوالارین سایی 100 _دن آرتیق اولوب بعضا بو هاوالارین سایی 130_قده ردئییلیب....
سازدا چالینان هاوالاری نئچه باخیمدان بؤلمه ک اولار...
هاوالارین سازین کؤکو اساسیندا 6 یئره بؤلمک اولار...
موزیک و اوخونوش اساسیندان، هاوالار اوچ یئره بؤلونور....
شئعر فورما اساسیندان ، هاوالار 7 یئره بؤلونور....
هاوالاری سازین پرده سینه گؤره اوچ یئره بؤلونور....
جنوبی آذربایجاندا ساز هاوالاری....
v شرقی آذربایجاندا....
v غربی آذربایجاندا.....
آشیقلیق صنعتی
موسیقی وشعر صنعتینین کؤکو ،یازیلی تاریخلردن چؤخ قدیمه قاییدیر. آرخئولوژی(باستان شناسی) قازینتیلاردان تاپیلمیش داشلار و اونلارا حک اولونموش موسیقی آلت لری و اونلاری چالانلارین شکیللری و باشقا ایلکین موسیق آلت لرینبن نمونه لری ،همین صنعتین یازیلی تاریخلردن چوخ قاباغا عایید اولدوغونو گؤسته ریر.دئمه لی آشیقلیق صنعتی تورک اؤلکه لریندن ساوای آیری بیر ملّت ده یوخدور،اولموش اولسادا،تورک میللتیندن ایلهام آلمیشدی.چونکو بوصنعت یالنیز تورک دونیاسیندادیر.
تاپماجالار دونیا خالقلارینین بیر چوخونون فولكلوروندا اولدوغو كیمى٬ آذربایجان خالقینین شفاهى ائل ادبیاتیندا ان گنیش اؤلچوده یاییلمیش نوعلریندن بیریدیر. تاپماجالارسؤزو، قورولوشو باخیمیندان نظم و نثر شكلینده اولماقلا برابر٬ ییغجام٬ آهنگدار و آنلاملى اولدوقلاریندان خالق طرفیندن راحاتلیقلا ازبرله نیب و سئویله سئویله دئییلیب و دینله نیلیر.
تاپماجا عمومیتله بیر یارانمیشدان٬ بیر اولایدان و یا بیرآنلامدان بدیعى بنزتمه و اؤرتولو اشاره لرینن سؤیله نیر و دینله نینجیدن بو نشانه و رمزلردن فایدالاناراق او شئیین٬ اولایین و آنلامین آدینى تاپماسى ایسته نیلیر. بئله لیكله ده تاپماجادا یاشایشین سایسیز حسابسیز سه حه لرینه عاید بنزتمه لر و ائلین دوشونجؤ٬ دویغو٬ خیال و فانتئزیسینى جوربه جور و اینجه دن اینجه بدیعى سؤز مینیاتورلاریندا گؤسترمكددیر.
دئمك٬ یئر اۆزونده اولان یارادیشلاردان تا گؤیون اولدوزلارینا قدر و ائل یاشایشى ایله ایلگیلى هر بیر شئیدن وئریلن ایما و نشانه لر ایله او شئیى آختاریب تاپماق طلب ائدیر.
آخشام اولجاق گؤزلره قونار٬ سحر اولجاق قانادلانار (یوخو)
كیشیلر بیلیر آدینى٬ قادینلار بیلیردادینى٠ (ساققیز)
بو نه قدر ایمانسیز٬ داما دیرمانار نردیوانسیز (دومان)
بیر اۆزۆ آغ٬ بیر اۆزۆ آل٬ دادى بال (شافتالى)
سؤز یوخ كى بیلمه جه نى٬ ایلك باشدا بیر. . . . . . .
بایاتیلار
آذربایجان شفاهى خلق ادبیاتیندا بایاتى آدیله تانینمیش و یوردون هر طرفینه یاییلمیش دؤردلوكلر٬ اؤلكۂمیزده چاغلایان منظوم خلق ادبیاتى نوعلاریندن بیریدیر٠
بایاتیلار سؤز ییغجاملیغى٬ آنلام گنیشلیگى و موسیقى آخارلیغى ایله فولكلورون جذبه و دویغو دوغوران بدیعى اثرلرى سیراسیندا یئر آلیر٠
ساده خلقین حیات٬ قایغى٬ اۆرك سؤزو و احتیاجلاریندان مایالانیب و اولدوقجا آخیجى و صمیمى سؤزلرده فورمالانمیش بو گؤزل و جاذبۂلى نغمۂلر٬ ائله بیر اینجۂلیك٬ دوغمالیق٬ صافلیق و صمیمیت ایله یوغرولموشدور كى٬ اونلارا اویوشان آهنگ و توتوملو سسله اوخونورسا٬ اۆرۂیى جوشدورور احساسین اوزونه گؤز یاشى چیلۂییر.
عزیزیم٬ دالداسینا
مرد ایگیت دالداسینا
نامرد اصلان اولسادا
سیغینما دالداسینا
.
.
............
آتالارسؤزو : د حرفی
دادانانینان قودورانی ساخلاماق اولماز.
دریا سویو كیمی نه ایچیلیر٬ نه كیچیلیر.
دمیری دم چورودر٬ آدامی غم.
دوستلوغو آیی دوستلوغودور.
دوشاب آلمیشیق٬ موراببا چیخیب!
دونیانین چتین ایشی قانمازی قاندیرماقدیر.
.
.
.
آتالارسؤزو: ج چ ح خ حرفلری
جاوان ایكن قوجالماغا گوج ساخلا٬ وارلی گونده یوخسوللوغا پول ساخلا٬ ساواشاندا باریشماغا اوز ساخلا.
جوته گئدن اؤكوز گؤزوندن تانینار.
چوخ آدام دده سینین گؤزونو چیخارتدی كی بلكه اونا كوراوغلو دئسینلر٬ اما كور كیشینین اوغلو دئدیلر.
چوخ كوپلر یانیندا كوزه لر سینیب.
چیركین بزه نینجه توی الدن گئدر.
حسن ده قلیان چكر٬ حسین ده قلیان چكر٬ تانباكی بول اولاندا٬ انسمده(طایفامدا) قلیان چكر.
حلالزاده باریشدیرار٬ حرامزاده قاریشدیرار.
خوروز چوخ اولان یئرده سحر تئز آچیلیر.
.
.
. ...
آتالارسؤزو : ت حرفی
تاپان تاپانین اولسا چؤلده چوبان خان اولار.
تویدا اولسا تویوغون یاسیدیر٬ یاس دا اولسا تویوغون یاسی دیر.
تویوغو بوغدا آنبارینا سالسان ائشینماغیندان ال چكمز.
تولكو وار باش قوپاردار٬ قوردون آدی بدنامدی.
تیكان اولوب آیاغا باتینجا٬ گول اولوب یاخایا سانجیل!
آتالارسؤزو پ حرفی
پاخیل
آرتیرسا٬ قورد آرتار.
پاخیلا
آللاه وئرمز٬ وئرسه ده خئیرین گؤرمز (قارنی دویماز).
پالازا
بورون٬ ائل ایله سورون!
پای
بؤلنه پای قالماز (چاتماز).
پخمه
اولماسا٬ مردریند آجیندان اؤلر.
پنیری
دری ساخلار٬ آروادی اری.
په
ایله پلوو اولماز٬ یاغ ایله دوگو ایستر.
پوخ
قویوسونا داش آتان٬ قوخوسونا قاتلانار.
پوخووا
گؤره بوستان اك!
پوخ
یئیه ن ایتین قاشیغی بئلینده اولار.
پول٬
پولو قازانار٬ پولسوزون ایشی اوزانار.
پولسوز
آدام بازاردان قیوراق كئچر.
پوللویا
"بلی" دئیه رلر٬ پولسوزا "دلی".
پولون
اولدو اون٬ اؤزونه تیكدیر دون٬ پولون اولدو اللی٬ آدین اولدو بللی.
پولون
اولدو یوز٬ دوش ایچینده اوز٬ پولون اولدو مین٬ كوهلن آتی مین.
پولون
وار ایریش٬ پولون یوخدور سوروش.
پول
وئرن یئیۂر بورانی٬ پول وئرمیه ن یئیه ر اورانی.
پونزا
گوودوشونا بیر چرك ات قویسان چاتلار.
پیس
آدامین یئددی ائولی قونشویا ضرری وار.
پیس
اوولاد بالیق سومویودور٬ نه آتماق اولار٬ نه اوتماق اولار.
پیشمیشین
دادی یاغدیر٬ آشپزین اوزو آغدیر.
پیشیك
اولمایان یئرده٬ سیچانلار باش قوپاردار.
آتالارسؤزو: ب حرفی
باخماقلا اؤرگنمك اولسایدی٬ كؤپكلر قصاب اولاردی.
باغ اییه سی باغینا قییدی٬ باغبان بیر سالخیما قییمادی.
بئله اوتلایانسان قویروغون هانی؟
بیر گون بایراما قالسادا٬ قیش قیشلیغینی ایشلر.
.
.
. ...
آتالارسؤزو : آ اَ اِ اُ اؤ او ای حرفلری
آخ وایینان چیخار كاسیبین جانی٬ اؤلنه جن دئیه ر آللاه كریمدیر.
آرپانی داشلی یئردن٬ قیزی قارداشلی یئردن.
آرخالی كؤپك قورد باسار.
آرواد نه بیلیر داغدا دوماندیر٬ ائوده اوتوروب حؤكمو راواندیر.
اللی یاشیندا قیللی دانا٬ ایندی دوشوب مئیدانا.
ایت الیندن سوموك گمیرمك اۏلمور.
آللاه دوه یه قاناد وئرسه ایدی٬ دام-دوواری ییخاردی.
.
.
. ...
